Nói đến Uzbekistan, có lẽ nhiều người nhớ đến một Thường Châu tuyết trắng với trận chung kết bóng đá hồi hộp năm nào. Tôi cũng rất tò mò tìm hiểu thông tin về đất nước Uzbekistan và lên kế hoạch đến thăm đất nước còn rất xa lạ này. Ngỡ ngàng và choáng ngợp là cảm giác của tôi khi đặt chân đến Uzbekistan vì nền văn hóa đồ sộ và những công trình kiến trúc Hồi giáo đẹp lộng lẫy ở nơi đây.

Uzbekistan đã từng là đất nước trọng yếu nằm trên tuyến đường Con đường tơ lụa cổ đại bắt đầu từ kinh đô Tràng An của đất nước Trung Hoa qua các nước Trung Á, Ba Tư, Ấn Độ… tới Châu Âu. Vì vậy, Uzbekistan là nơi giao thoa của rất nhiều nền văn hóa và nghệ thuật. Đặc biệt là vào thời kỳ của đại đế Timur, kiến trúc Hồi giáo ở Uzbekistan đã đạt tới đỉnh cao. Rất nhiều công trình còn tồn tại đến ngày này để chúng ta có thể chiêm ngưỡng những kiệt tác trường tồn với thời gian.

Để khám phá trọn vẹn những công trình này, cần phải mất từ hai đến ba tuần. Tuy nhiên nếu thời gian có hạn thì nhất định bạn phải khám phá 3 thành phố là Tashkent, Samarkand và Bukhara.

Thời cổ đại, Tashkent là trạm dừng chân của các thương nhân trên con đường tơ lụa, là nơi giao thương các loại hàng hóa trong đó nổi bật là đá quý. Vì vậy Tashkent còn có tên là thành phố Đá. Nơi đây đã từng rất tấp nập, phồn hoa đô hội tuy nhiên thành phố gần như bị phá hủy hoàn toàn vào năm 1966 sau một trận động đất. Lúc đó, Tashkent vẫn thuộc Liên Xô cũ và ngay lập tức người Nga tập trung xây dựng lại thành phố. Vì vậy, khi tới Tashkent bạn sẽ thấy những công trình mang dáng dấp của người Nga như hệ thống tàu điện ngầm được trang trí lộng lẫy, các nhà thờ cơ đốc giáo hoành tráng, khách sạn Uzbekistan.

Hệ thống tàu điện ở Tashkent bắt đầu hoạt động từ năm 1977, cho đến nay đây vẫn là một trong những hệ thống tàu điện đẹp nhất thế giới. Tôi đã dành cả nửa ngày chỉ để chiêm ngưỡng các bến tàu được thiết kế hoành tráng như cung điện với tường đá sáng choang, trần nhà điêu khắc tinh xảo hay những chùm đèn pha lê cầu kỳ.

Tới Tashkent không thể không ghé thăm chợ mái vòm Chorsu lâu đời nhất vùng Trung Á. Thời cổ đại buôn bán như thế nào thì ngày nay ở Chorsu vẫn giữ nguyên như vậy. Bên ngoài khuôn viên bán rau củ trái cây. Tầng một là quầy bán thịt tươi, đồ chua… tầng hai chủ yếu bán gia vị, các loại hạt, trái cây sấy, sản phẩm thủ công địa phương.

Địa điểm tham quan quan trọng nhất ở Tashkent chính là quảng trường Khast Imam với học viện hồi giáo Barak Khan, thánh đường Tellya Sheikh, thư viện Muyi Mubarak cất giữ bản thảo cổ đại với hơn ba trăm tờ giấy da vốn là văn bản gốc của kinh Koran.

Khi Alexander Đại Đế đánh chiếm Samarkand, ngài đã nói “Mọi điều ta được nghe về Samarkand đều là thật ngoại trừ việc nơi này đẹp hơn ta tưởng tượng rất nhiều”. Câu nói này phần nào thể hiện được vẻ tráng lệ huy hoàng của vùng đất từng là cố đô của Uzbekistan trong suốt thế kỷ 14, 15. Samarkand có lịch sử lâu đời chẳng kém Roma hay Athens. Thành phố này nằm ở ngã tư giao thương quan trọng trên con đường tơ lụa cổ đại giữa Trung Quốc, Ấn Độ và Ba Tư. Thời hoàng kim của ốc đảo trên sa mạc này diễn ra vào khoảng năm 1370 – khi Samarkand được coi là trung tâm chính trị và văn hóa của châu Á.

Cảm giác của tôi khi đứng trước quảng trường Registan, thánh đường hồi giáo Bibi Khanym là choáng ngợp và không tin vào mắt mình. Trong tâm trí tôi luôn vang vọng câu hỏi làm sao người cổ đại chẳng có sự trợ giúp bởi máy móc công nghệ hiện đại như bây giờ lại có thể xây dựng nên những công trình đẹp tráng lệ như thế này? Quảng trường Registan là quần thể ba học viện hồi giáo Ulugh Beg, Sher-Dor Tilla Kori. Quần thể kiến trúc vĩ đại này đã trở thành tượng đài của kiến trúc phương Đông.

Biết bao nhiêu sức người, bao nhiêu kiến trúc sư tài ba đã đổ công sức, mồ hôi và thậm chí là cả mạng sống để xây dựng nên những lăng mộ, thánh đường, học viện hồi giáo như quần thể Shah-i-Zinda, Gur-e-Amir và lăng mộ hoàng đế Timur…

Nhiều thế kỷ đã trôi qua nhưng dường như Samarkand chưa bao giờ đánh mất vị thế và sự hấp dẫn của mình. Samarkand sẽ khiến bạn đi từ ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác và bạn chắc cũng sẽ có suy nghĩ giống tôi khi đánh giá Samarkand là viên ngọc quý của đất nước Uzbekistan.

Tôi ví Bukhara quyến rũ như ly rượu vang sóng sánh tôi thưởng thức trong một buổi chiều hoàng hôn lãng mạn ở quảng trường Poi Kalan. Lúc này, ngọn tháp Kalan và hai học viện hồi giáo đối xứng nhau được nhuộm một màu vàng óng ả. Dường như màu vàng rất hợp với Bukhara, nó gợi cho tôi liên tưởng đến lịch sử và sự phồn thịnh của nơi này khi trong nhiều thế kỷ, Bukhara là trung tâm thương mại và trung tâm của người Hồi giáo. Bukhara có kiến ​​trúc và lịch sử ấn tượng, đây là một trong số ít những nơi người ta có thể cảm nhận được nhịp đập của Trung Á cổ đại.

Nếu như Samarkand hội tụ những công trình đồ sộ thì ở Bukhara tuy các công trình có quy mô nhỏ hơn nhưng tôi lại một lần nữa choáng ngợp về độ cầu kì và tinh xảo trong kiến trúc. Cổng vào học viện được trang trí lộng lẫy với màu sắc tươi sáng. Bên trong các bức tường và trần nhà của học viện là đỉnh cao của hầu hết tất cả các kỹ thuật trang trí được sử dụng trong thời gian đó: phù điêu, chạm khắc đá cẩm thạch, khảm gạch, vẽ tranh tường và mạ vàng. Đây là những công trình đánh dấu bước tiến vượt bậc của kiến ​​trúc Trung Á.

Bukhara trong tôi là những ngày vác balo, bản đồ đi bộ từ sáng đến tối. Tuy khá mệt và mỏi chân nhưng những gì tôi được chiêm ngưỡng là sự đền bù xứng đáng. Tôi khoanh vùng các địa điểm tham quan gần nhau và phân bổ thời gian đi lại hợp lý. Tuy nhiên, lúc nào tôi cũng tham lam nán lại lâu hơn cho phép vì có quá nhiều thứ để ngắm, để trầm trồ như học viện hồi giáo Ulugh-Beg, Nadir Divan-begi, nhà thờ Hồi giáo Bolo Haouz, pháo đài Ark, quần thể Lyab-i Hauz…

Tôi đã không biết bao nhiêu lần đứng tần ngần ngẩn ngơ hàng tiếng đồng hồ trước trước những cánh cổng, mái vòm được trang trí tinh xảo với màu sắc xanh, vàng là chủ đạo nổi bật trong nắng vàng rực rỡ. Đứng trước những công trình vĩ đại như vậy tôi cảm thấy mình rất may mắn khi ngày nay vẫn còn cơ hội có thể tận mắt chiêm ngưỡng kiến trúc đạo Hồi đỉnh cao tới như vậy.

Con đường tơ lụa có sức hấp dẫn kì lạ đối với tôi, vì vậy đứng trước mỗi công trình ở Samarkand hay Bukhara tôi đề cảm giác thân thuộc. Ôi đọc về nó bao nhiêu ngày tháng trước, tưởng tượng hình dung hình hài ra làm sao, lúc đó tôi cảm thấy xa xôi bao nhiêu thì bây giờ được chạm tay vào lịch sử, được đứng trước các công trình mà thoả thích ngắm nhìn thật là một cảm giác sung sướng khó tả. Cho đến bây giờ khi nhớ lại chuyến đi, tôi vẫn nghĩ mình đang mơ. Giấc mơ này đẹp và nhiều cảm xúc đến nỗi tới giờ tôi vẫn chưa buồn tỉnh lại.

Thời điểm thích hợp nhất để tới Uzbekistan là mùa xuân từ tháng 2 đến tháng 4 và mùa thu từ tháng 8 đến tháng 11 khi thời tiết ôn hòa, không quá nóng cũng không lạnh. Mùa hè thì Uzbekistan rất nóng, nhiệt độ có thể lên tới 45 độ C, mùa đông thì có tuyết và rất lạnh rất khó khăn trong việc tham quan.

Từ Việt Nam chưa có đường bay thẳng tới Uzbekistan. Bạn phải đặt vé sang Thái Lan, Malaysia, Trung Quốc, Nga… rồi từ đó bay sang thủ đô Tashkent của Uzbekistan. Phổ biến và thời gian bay hợp lý nhất là từ Bangkok hoặc Kulua Lumpur bạn đặt vé hãng Air Astana hoặc Uzbekistan Airlines tới thủ đô Tashkent. Từ Tashkent bạn có thể đặt chuyến bay nội địa hoặc đi tàu cao tốc, tàu thường tới các thành phố Samarkand, Bukhara, Khiva…

Bạn cần phải có visa để tham quan Uzbekistan và có thể làm evisa trên mạng. Bạn cần chuẩn bị một ảnh thẻ, hình chụp trang đầu của hộ chiếu sau đó truy cập và website: https://e-visa.gov.uz/application điền các thông tin cần thiết.
Lệ phí visa Uzbekistan là 25 USD cho một lần nhập cảnh, 2 lần là 35 USD và nhiều lần là 50 USD. Bạn có thể trả bằng thẻ Visa / Mastercard và sau 3 - 5 ngày làm việc evisa sẽ được gửi vào email bạn đã đăng ký. Bạn đừng quên in evisa và nộp cùng hộ chiếu khi nhập cảnh vào Uzbekistan nhé.

Tiền tệ ở Uzbekistan sử dụng tiền Som. Tỉ giá hiện nay là 1 USD = 9,5 Som
Ở Uzbekistan bạn có thể tiêu song song cả USD và Som ở nhà hàng lớn, quầy bán hàng lưu niệm, mua vé vào cổng các điểm tham quan, taxi… Tuy nhiên bạn cũng nên đổi từ USD sang tiền Som để tiện mua bán ở những nơi nhỏ lẻ không có sẵn tiền USD để trả lại cho bạn.

Nếu bạn đi vào mùa hè khi nhiệt độ ngoài trời có thể lên tới 45 độ C thì quần áo thấm mồ hôi đặc biệt kem chống nắng, mũ rộng vành là rất cần thiết. Nếu bạn đi vào mùa thu hoặc mùa xuân thì ngoài những quần áo bình thường bạn nên mang theo áo khoác để đề phòng ban đêm và sáng sớm trời lạnh.

Đi du lịch ở những nước xa xôi và dài ngày, bạn nên mang theo những loại thuốc thông thường như cảm cúm, hạ sốt, giảm đau, thuốc tiêu hóa… để bất cứ khi nào bạn cần có thể đem ra sử dụng ngay. Đôi khi ở những địa điểm tham quan rất khó để tìm được nhà thuốc.

Để tham quan được 4 thành phố chính ở Uzbekistan bạn nên dành tối thiểu 1 tuần.

Uzbekistan là đất nước khá phát triển nên có rất nhiều các nhà nghỉ, khách sạn bình dân cho tới 5 sao để bạn lựa chọn. Bạn có thể dễ dàng tìm được khách sạn ưng ý trên các trang đặt phòng trực tuyến như Traveloka, Agoda, Booking, Hostelworld … với giá dao động từ 10 - 30 USD/người/ngày. Khi đặt phòng bạn nên đặt các khách sạn ở gần các quảng trường trung tâm vì đa số các địa điểm tham quan sẽ nằm gần đó, thuận tiện cho việc khoanh vùng tham quan.

Các hostel, homestay ở Uzbekistan đều được trang trí bày biện theo phong cách riêng, đặc trưng văn hóa truyền thống Trung Á với mái mòm cong nhọn, trang trí bằng thảm, bình uống trà phong cách nghìn lẻ một đêm. Đặc biệt bữa ăn sáng ở các nơi lưu trú đều cực kỳ hấp dẫn, màu sắc và đồ ăn phong phú. Bạn sẽ thấy mình như đang được phục vụ theo tiêu chuẩn hoàng gia.

Dưới đây là những khách sạn mà mình đã có dịp trải nghiệm ở Uzbekistan và rất hài lòng về địa điểm gần các điểm tham quan có thể đi bộ được, tiện nghi trong phòng ấm cúng, bữa ăn sáng phong phú và đặc biệt nhân viên phục vụ rất nhiệt tình, mến khách. Các bạn có thể tham khảo rồi đặt phòng trên các trang như đã đề cập ở trên nhé.

Ẩm thực Uzbekistan là sự pha trộn giữa truyền thống và hiện đại, giữa phương Đông và phương Tây. Các món đặc sắc gồm có:

Tất cả các món ăn đều có thể dễ dàng tìm thấy trong menu của bất kỳ nhà hàng nào ở Uzbekistan.

Đồ lưu niệm ở Uzbekistan rất phong phú và tinh xảo. Ở tất cả các địa điểm tham quan đều bày bán rất nhiều mặt hàng thủ công mỹ nghệ địa phương bạn có thể mua về làm quà rất có ý nghĩa như: như bát đĩa tráng men màu sắc, thảm được dệt bằng tay, tranh vẽ tay những công trình kiến trúc nổi tiếng, khăn choàng tơ tằm mềm mại. Quần áo, mũ, khăn bằng lông thú và các sản phẩm làm từ da ở Uzbekistan rất nổi tiếng, ấm và giá cả rất hợp lý.
Ngoài ra ở các khu chợ bạn có thể mua các loại hạt khô như hạt óc chó, hạnh nhân, mơ sấy, táo tàu, nho khô…rất thơm ngon bổ dưỡng và đặc biệt giá rất rẻ mà chất lượng thì tuyệt hảo.

Tashkent – Thủ đô của Uzbekistan với quảng trường Khast Immam, nhà thờ Chính thống giáo, hệ thống metro của Tashkent và chợ mái vòm Chorsu Bazzar.

Samarkand với những công trình choáng ngợp như quảng trường Registan gồm ba học viện hồi giáo Tilla Kari, Ulugh Beg và Sher Dor; thánh đường Bibi Khanym; lăng mộ Gur Emir, khu phức hợp Shah-i-Zinda và đài thiên văn Ulug Bek.

Bukhara lãng mạn với các học viện hồi giáo Abdulaziz Khan, Nadir Divan-Begi và Ulugh Beg; quảng trường Kalyan; chợ mái vòm Toqi Telpak Furushon; Chor Minor, học viện hồi giáo, thánh đường Magok-i-Attari và pháo đài Ark.

Ốc đảo Khiva với tháp Kalta Minor xanh ngọc vẫn đang xây dở, Itchan Kala, học viện hồi giáo Muhammad Amin Khan.

Vé tàu thường, tàu cao tốc ở Uzbekistan hiện tại chưa thể mua được online, bạn phải tới tận bến tàu hoặc thông qua các công ty du lịch để mua vé.
Đa số người dân Uzbekistan theo đạo hồi, vì vậy khi ghé thăm các công trình ở đất nước này bạn nên lựa chọn trang phục lịch sự. Không nên mặc quần áo quá ngắn hay hở vai hở tay.

Người dân Uzbekistan dùng chủ yếu tiếng Uzbek và tiếng Nga. Vì vậy, nếu bạn biết vài câu tiếng Nga giao tiếp cơ bản thì rất có lợi thế khi đi du lịch ở Uzbekistan. Tuy nhiên, ở các khu du lịch tiếng Anh vẫn được sử dụng rộng rãi. Các khu bán vé, nhân viên hướng dẫn đều có thể nói được tiếng Anh.

Bài viết hợp tác giữa Traveloka và blogger Trần Hồng Ngọc.
Bản quyền nội dung và tất cả hình ảnh trong bài viết thuộc sở hữu của Traveloka. Vui lòng không sao chép hay sử dụng dưới bất kỳ hình thức nào khi chưa có sự đồng thuận của Traveloka.