เนื่องด้วยสถานการณ์การระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ในตอนนี้ เชื่อว่าทุกคนทราบกันดีว่า ไม่นานมานี้ กระทรวงสาธารณสุข หรือ สธ.ได้ประกาศออกมาอย่างเป็นทางการแล้วว่า อนุมัติให้โรงพยาบาลสามารถใช้ที่ตรวจคัดกรอง Rapid Antigen Test เพื่อตรวจหาเชื้อโควิด-19 ให้กับผู้ป่วยในโรงพยาบาลและผู้รอคิวตรวจได้ หลังจากนั้นไม่นานก็ประกาศอนุมัติให้ประชาชนทั่วไป สามารถหาซื้อและใช้ที่ตรวจ Antigen Test Kit (ATK) หรือ ชุดตรวจคัดกรอง Antigen ได้เองที่บ้าน เนื่องด้วยโรงพยาบาลหลายแห่งในตอนนี้มีผู้ป่วยที่ต่อคิวรอรับการตรวจหาเชื้อเป็นจำนวนมาก ซึ่งอาจจะใช้เวลานานในการตรวจพบเชื้อ จึงมีความเห็นชอบว่าให้ใช้ชุดตรวจเร็ว หรือ Rapid Test ตรวจแทนได้ เพื่อจะช่วยย่นเวลาในการตรวจหาเชื้อได้เร็วมากขึ้น ซึ่งนั่นจะเป็นผลดีต่อการคัดแยกผู้ป่วยให้เร็วมากกว่าเดิมเช่นกัน

ปัจจุบัน การตรวจหาเชื้อโควิด-19 ในประเทศไทยมีด้วยกัน 3 แบบ นั่นคือ Real-Time PCR, Antigen Test และ Antibody Test ซึ่งในบางประเทศอาจมีการตรวจแบบ ECLIA (Electro chemiluminescent Immunoassay) Test เพิ่มขึ้นมาด้วย ซึ่งแต่ละแบบนั้นมีข้อดี ข้อเสีย และความแม่นยำที่ต่างกัน และที่กล่าวไปข้างต้นว่า สธ. ได้อนุมัติให้ประชาชนทั่วไปใช้ Antigen Test Kit ได้เองแล้ว หลายคนอาจสับสนว่าต่างกันอย่างไรกับ Antibody Test Kit (ซึ่งตอนนี้ประเทศไทยยังไม่อนุมัติให้ใช้ตรวจเอง) อยู่ไม่น้อย ถ้าอย่างนั้นเราจะมาเปรียบเทียบชุดตรวจทั้งสองแบบ พร้อมอธิบายวิธีใช้ให้ทุกคนได้รู้ไปด้วยกัน ที่นี่

สามารถหาอ่านเพิ่มเติมได้ที่ “เช็คก่อนตรวจ! วิธีการตรวจโควิด-19 ปัจจุบันมีกี่แบบ แล้วแบบไหนเหมาะกับคุณ?”

Rapid Antigen Test คือการตรวจหาเชื้อโควิด-19 โดยการ swab หรือ แยงจมูก เพื่อหาโปรตีนของเชื้อไวรัสโควิด-19 การตรวจ Antigen เป็นเพียงการตรวจคัดกรองแบบรวดเร็วก่อนการตรวจแบบละเอียดจากห้องปฏิบัติการ หรือ RT-PCR ซึ่งผลของการตรวจหา Antigen จะโชว์ได้ว่าคุณมีเชื้อเป็นอยู่ในร่างกายหรือไม่ การใช้ชุดตรวจเร็ว Antigen Test Kit นั้น ผู้ใช้จำเป็นต้องศึกษาวิธีการใช้ให้ดีโดยอ่านข้างกล่องอย่างละเอียด และจำเป็นต้องรู้วิธีการเก็บตัวอย่างสารคัดหลั่ง ชุดตรวจให้ถูกต้องอีกด้วย ทั้งนี้เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อสู่ผู้อื่น สำหรับวิธีการใช้ Antigen Test Kit (ATK) เบื้องต้น มีขั้นตอนดังต่อไปนี้

คำแนะนำ ควรทำการตรวจเชื้อทันทีที่คุณแสดงอาการที่เข้าข่ายติดเชื้อ COVID-19 หากมีเชื้อมาระยะหนึ่ง เกิน 5 วัน แล้วใช้ Antigen Test Kit ตรวจเชื้อ อาการอาจลดลงต่ำกว่าที่ชุดตรวจตรวจพบได้

ซึ่งตอนนี้นั้น ชุดตรวจเร็ว Antigen ได้มีวางขายแล้ว ตั้งแต่วันที่ 16 กรกฏาคม 2564 ที่ผ่านมา ประชาชนสามารถหาซื้อ Rapid Antigen Test Kit ได้ตามร้านขายยาทั่วไปและช่องทางออนไลน์ที่ได้รับอนุญาตและที่สินค้ามี อย.ผู้ผลิต-นำเข้าอย่างถูกต้องตามกฏหมาย

Rapid Antibody Test คือการตรวจหาเชื้อโควิด-19 โดยการ เจาะเลือด เพื่อไปหาภูมิคุ้มกัน หรือ Antibody ในร่างกาย ซึ่งในหลายประเทศได้มีการวางขาย Antibody Test Kit ให้ประชาชนได้ใช้ตรวจกันเอง แต่สำหรับประเทศไทยในปัจจุบันยังไม่มีการอนุญาตให้ประชาชนชั่วไปนำมาใช้ เนื่องจากการตรวจหาภูมิคุ้มกันนั้นถูกแนะนำให้ใช้เพื่อดูอาการหรือภูมิหลังติดเชื้อ และใช้เวลานานกว่าภูมิต้านในตัวจะขึ้น ซึ่งอาจจะยังไม่เหมาะกับสถานการณ์ในขณะนี้

Rapid Antibody Test นั้น สามารถใช้ตรวจแอนติบอดี้ในร่างกาย 2 ชนิด:

สำหรับวิธีการใช้ Antibody Test Kit เบื้องต้น เพื่อเป็นกรณีศึกษา มีขั้นตอนดังต่อไปนี้

คำแนะนำ สำหรับการตรวจหาเชื้อประเภท Antibody เวลาที่ดีที่สุดในการตรวจคือประมาณ 7 วันหลังหรือนานกว่านั้นหลังการสัมผัสใกล้ชิดคนที่มีความเสี่ยงหรือติดเชื้อ เนื่องจากเป็นระยะเวลาที่ภูมิคุ้มกันจะขึ้น หากเร็วกว่านั้นอาจจะยังไม่เกิดภูมิคุ้มกัน

ดังที่กล่าวไปข้างต้นว่า Antibody Test Kit ยังไม่อนุญาตให้ประชาชนทั่วไปใช้ในไทย หากทุกคนต้องการตรวจหาภูมิคุ้มกัน ต้องไปตรวจที่โรงพยาบาล หรือ แล็ปที่รับตรวจหาเชื้อเท่านั้น

นอกจากการตรวจหาเชื้อโควิด-19 แบบ Antibody แบบที่คนทั่วไปรู้จักกันแล้ว ยังมีการตรวจหาภูมิคุ้มกันอีกแบบ ที่มีให้ตรวจกันในบางประเทศ เรียกว่า การตรวจ ECLIA หรือ Electrochemiluminescent Immunoassay เป็นการตรวจหาแอนติบอดี้ที่เจาะจงหาการมีอยู่ของ IgG และ IgM ในแต่ละบุคคล ซึ่งการตรวจแบบนี้เป็นการตรวจในห้องแล็บที่ต้องใช้ทั้งเครื่องมือ และ โปรแกรมสำหรับหาโดยเฉพาะ การตรวจหา ECLIA ใช้เวลาสำหรับขั้นตอนการตรวจ 10-15 นาที และจะรู้ผลตรวจภายใน 1-2 วัน

หากเปรียบเทียบกันกับ Rapid Antibody Test แล้วนั้น ECLIA Test ถือเป็นการตรวจที่เซนซิทีฟน้อยกว่า เพราะว่า เป็นการตรวจหาแอนติบอดี้ได้น้อยกว่า แถมราคายังเท่าๆกันกับการตรวจ Rapid Antibody อีกด้วย ที่สำคัญ ผลตรวจ ECLIA Test ไม่สามารถใช้ในการยืนยันเพื่อเดินทางได้เหมือน RT-PCR Test หรือ Rapid Antibody Test เพราะถ้าจะให้แม่นยำที่สุด ควรไปตรวจหาเชื้อโควิด-19 แบบ RT-PCR นะคะ

ในขณะนี้ที่มีการล็อคดาวน์ 29 จังหวัด ได้แก่ กรุงเทพมหานคร ฉะเชิงเทรา ชลบุรี นครปฐม นนทบุรี นราธิวาส ปทุมธานี ปัตตานี พระนครศรีอยุธยา ยะลา สงขลา สมุทรปราการ สมุทรสาคร กาญจนบุรี ตาก นครนายก นครราชสีมา ประจวบคีรีขันธ์ ปราจีนบุรี เพชรบุรี เพชรบูรณ์ ระยอง ราชบุรี ลพบุรี สิงห์บุรี สมุทรสงคราม สระบุรี สุพรรณบุรี และ อ่างทอง

ตามมารตราการแล้ว มีสิ่งที่ทุกคนต้องเตรียมและต้องต้องปฏิบัติตาม หากมีความจำเป็นต้องเดินทางข้ามจังหวัดพื้นที่สีแดงและแดงเข้ม ดังนี้: