Tìm lại văn hoá kiến trúc Tây Đô

Đến với Cần Thơ, có bao giờ bạn chú ý đến những ngôi nhà cũ kỹ chất chứa bề dày của văn hoá, những kiến trúc đậm nét Pháp - Việt tráng lệ một thời của Tây Đô, nơi mà đặc trưng văn hoá là lối sống rất ra "chất" của người Pháp?

Trong khí trời ẩm ướt và nóng bức, sự giao mùa diễn ra một cách chậm chạp của hai mùa nắng và mưa. Xách máy ảnh và bỏ vội vào balo, cùng với cuốn sổ tay đã ghi ra cụ thể những nơi tôi cần đi đến, tôi bắt đầu một ngày khám phá những ngôi nhà cổ Cần Thơ để tìm tòi thật chi tiết về văn hoá kiến trúc nơi đây.

Đi sâu về lịch sử, từ thời Pháp thuộc, Tây Đô là thủ phủ và là đô thị hạt nhân của miền Tây Nam Bộ. Suốt 65 năm thuộc địa của Pháp, những mảng kiến trúc và văn hoá đã dần ăn sâu vào vùng đất này. Từ cách bố cục đến màu sắc, những kiến trúc cổ nơi đây luôn có điểm tương đồng. Màu vàng luôn là tone màu chủ đạo và những hoạ tiết Art Decor tạo nên sự đặc trưng.

Để tìm những kiến trúc đặc trưng này, từ trung tâm thành phố Cần Thơ, bạn đi về hướng Bắc theo con đường Cách Mạng Tháng 8 để đến Bình Thuỷ. Đây là nơi quân sự đặc quyền của Pháp thời đó, và nơi đây cũng là nơi có nhiều đồn điền của địa chủ và quý tộc sinh sống, trong đó quần thể nhà cổ gần 34 căn vẫn còn tồn tại đến nay.

Nhà thờ họ Dương có thể nói là điểm đến nổi bật nhất và nguyên vẹn nhất, với lối kiến trúc Á - Âu kết hợp, được xây dựng vào những năm 1870 với toàn bộ gạch bông, hoa văn, phù điêu đều được nhập từ Pháp sang. Nơi đây đã từng xuất hiện trong những bộ phim nổi tiếng như Chân Trời Nơi Ấy, Những Nẻo Đường Phù Sa, Công Tử Bạc Liêu, Cây Tre Trăm Đốt...

Chùa Munirensay lại là tiêu biểu cho văn hoá của người Khmer, với lối kiến trúc “Angkor” nguy nga, tráng lệ, khác hẳn so với kiến trúc Pháp vốn khá phổ biến ở Cần Thơ. Chùa thờ Phật Thích Ca Mâu Ni, được xây dựng từ năm 1964.

Còn rất nhiều nơi để tìm về kiến trúc mảnh đất Tây Đô này, như những ngôi nhà cổ Cần Thơ khác, chùa chiền, trường học hay những đồn điền của chính quyền cũ. Có những nơi vẫn còn sừng sững đứng đó để minh chứng lịch sử của một thời kì, cũng có những nơi đã dần biến mất theo thời gian, nhưng nó vẫn luôn có một giá trị nhất định trong lòng của người dân nơi đây.
Tác giả: Traveloka Intern Triệu Trần Thắng