Bắc Giang nổi tiếng là cùng đất cổ với truyền thống lịch sử lâu đời, đi dọc dòng lịch sử trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước. Vì thế nên nơi đây rất nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử với giá trị văn hóa sâu sắc, to lớn. Nói tới Bắc Giang, chúng ta không thể bỏ qua Thành cổ Xương Giang - Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt tọa lạc tại thành phố này.

Thành cổ Xương Giang, tọa lạc chính xác tại ở phường Xương Giang, ngay khu vực trung tâm TP Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang.

Nhắc đến Bắc Giang, người ta nhắc tới một vùng đất địa linh nhân kiệt, với bề dày lịch sử dựng, giữ nước, ghi dấu những chiến công vang dội. Trong đó, không thể không kể đến địa danh Chi Lăng – Xương Giang lững lẫy bao thời và từ đó tới nay, Thành cổ Xương Giang đã trở thành một điểm đến tâm linh, du lịch, được vinh danh là di tích lịch sử đặc biệt cấp Quốc gia, một điểm đến thú vị khi ghé thăm vùng đất Bắc Giang.

Xương Giang là tên ngôi thành cổ do quân Minh xây dựng vào thế kỷ thứ XV (1407). Thành được xây bằng đất, theo các dấu tích còn lại mà người ta khai quật được, thành được xây dựng thành hình chữ nhật, dọc theo hướng Đông - Tây với chiều dài đo được là 600m, chiều rộng đo được theo hướng Bắc - Nam là 450m và với tổng diện tích là 27ha. Bao quanh Thành cổ Xương Giang là tường đắp đất cao dày dặn chắc chắn, bốn góc có pháo đài, hào rộng bao quanh, mở 4 cửa, cửa chính trông về phía Tây.

Theo khảo sát thực tế và hồ sơ di tích để lại của Thành cổ Xương Giang thì dấu tích ngôi thành cổ xưa nay còn lại không nhiều trong đó, tường thành cao hơn mặt bằng xung quanh khoảng 3- 4m, chân rộng 25m và mặt rộng từ 16- 20m. 4 góc thành cổ Xương Giang có 4 pháo đài cao hơn mặt thành 4m, nhô hẳn ra ngoài và phía bên ngoài thành là hệ thống hào bao bọc chạy vòng quanh để đảm bảo chiến lược quân sự ngày xưa.

Ghé thăm Thành cổ Xương Giang thích hợp nhất vào thời điểm ra xuân, khi người dân đang khai hội. Và vì nằm gần khu dân cư nên rất dễ để chúng ta có thể đặt phòng và nhà nghỉ tại đây với giá thành hợp lý và dịch vụ thân thiện.

Về cách thức di chuyển, nếu bạn ở khu vực phía Bắc, thật dễ dàng để di chuyển bằng xe oto hoặc xe máy. Còn nếu ở khu vực phía Nam bạn hoàn toàn có thể đặt vé máy bay đi Hà Nội và di chuyển tới Bắc Giang là cách dễ dàng nhất với rất nhiều hãng bay nội địa uy tín. Bạn có thể mua vé máy bay Sài Gòn Hà Nội với giá tốt và đa dạng lựa chọn với số lượng chuyến bay dày đặc, giá dao động chỉ từ 800.000VNĐ sau đó, từ hai bến xe Mỹ Đình hoặc Giáp Bát mỗi ngày luôn có rất nhiều chuyến xe khách chạy hướng Hà Nội – Bắc Giang.

Theo những gì tìm hiểu và được giới thiệu thì trong đợt khai quật lần đầu năm 2008, các nhà khảo cổ học Viện Khảo cổ học đã có thể phác hoạ được bước đầu về hệ thống công trình kiến trúc của thành cổ Xương Giang theo những thông tin có thể tìm thấy.

Theo sử sách lưu truyền lại, Thành cổ Xương Giang là địa danh gắn liền với chiến thắng Xương Giang của quân dân Đại Việt lừng lẫy năm nào do Lê Lợi lãnh đạo. Tại nơi đây, đoàn quân đã đập tan 10 vạn quân xâm lược Minh trong trận chiến kéo dài gần 1 tháng trải dài dọc địa bàn Lạng Sơn và Bắc Giang ngày nay với bốn trận thắng lớn:

Chiến thắng năm nào của nghĩa quân Lam Sơn do vị tướng tài ba Trần Nguyên Hãn chỉ huy để chiếm lấy thành Xương Giang và phá tan đạo quân hùng hậu của Liễu Thăng đã góp phần quan trọng vẽ nên chiến thắng lịch sử để từ đó làm cơ sở giúp nước ta lật đổ ách thống trị bạo tàn của nhà Minh đã kéo dài suốt 20 năm, quyết định nền độc lập của đất nước ta thế kỷ thứ XV.

Khi ấy, Thành cổ Xương Giang được coi là trung tâm của trận đánh và liên tục là nhân chứng lịch sử cho nhiều sự kiện lịch sử trọng đại của quê hương đất nước thời bấy giờ, nhất là cuộc khởi nghĩa nổi tiếng với sự lãnh đạo của vị tướng Nguyễn Hữu Cầu, hay còn được biết tới là Quận He xảy ra vào nửa sau thế kỷ 18.

Là nhân chứng lịch sử của nhiều sự kiện lịch sử lẫy lừng, Thành cổ Xương Giang hàng năm vẫn được tỉnh Bắc Giang lựa chọn là địa điểm tổ chức lễ hội, thường là vào ngày 6-7 tháng Giêng. Trong lễ hội có nhiều nghi lễ và trò vui đặc sắc để kỷ niệm lịch sử chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn tại Thành cổ Xương Giang năm nào. Trước ngày khai hội, thường sẽ vào tối mùng 5 tháng Giêng, thanh niên nơi đây lại tổ chức đốt lửa trại và tại các đình, chùa và nhà văn hoá sẽ tổ chức đốt đèn đuốc suốt đêm để đợi đến canh năm để sắp hàng ngũ, khua chiêng múa trống kéo về nơi quy tụ để khai hội. Vì thế, cứ tới sáng sớm ngày mùng 6 tháng giêng âm lịch hàng năm, chúng ta sẽ được tận hưởng không khí lễ hội tuyệt vời với đoàn người từ các phường xã, giương cờ, đánh trống, với đủ loại xe kiệu, quần áo rực rỡ, lần lượt đổ từ các ngả đường tiến về trung tâm khai hội và bắt đầu lễ hội lớn nhất trong năm tại nơi đây.

Với ý nghĩa lịch sử đó, ngày 22-01-2009, Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch đã có Quyết định xếp hạng Thành cổ Xương Giang là di tích lịch sử cấp Quốc gia, với 14 điểm di tích là: Cửa đông bắc, cửa đông, cửa bắc, cửa tây nam, cửa nam, khu trung tâm, dấu vết thành, đoạn sông Xương Giang chảy qua thành; địa điểm khai quật khảo cổ học số 2, 3, giếng Phủ, đền Thành và 2 điểm ngoài khu bảo vệ là: cửa đông nam, cửa tây.

Các điểm di tích tới ngày nay vẫn luôn được bảo vệ và rải rác tại nhiều vị trí xen kẽ trong khu dân cư, phân bố khắp các thôn lân cận Đông Giang, Nam Giang, Trại Bắc thuộc xã Xương Giang.

Mặc dù chỉ còn lại một phần nhỏ dấu tích, nhưng các cuộc khảo cổ gần đây đã chứng minh rằng Thành cổ Xương Giang là một tòa thành lớn được xây dựng trên một vùng đất cao, nằm dưới chân của những ngọn đồi thấp và chi lưu của sông Thương. Vị trí địa lí này đã tạo cho Thành cổ Xương Giang một lợi thế lớn trong việc phòng thủ trong các cuộc chiến xưa.

Tòa thành lớn bao gồm nhiều khu vực khác nhau như sở chỉ huy, doanh trại, kho lương, trại giam,... và chúng phân bố rộng và chủ yếu xung quanh khu vực Đồi Ngô, trong đó có Giếng Phủ và Trường Trung học Văn hoá Nghệ thuật. Xung quanh khu vực Giếng Phủ là những công trình kiến trúc dinh thự của tầng lớp quan lại cao cấp của quân đội nhà Minh. Khu vực này đã có gạch ốp trang trí với đường nét hoa văn tinh xảo, sự phong phú của mô-típ hoa văn trang trí trên những viên gạch này cũng như diềm trang trí ngói âm của những viên ngói âm có kích thước lớn (dài 23,8cm, rộng 21,5cm) cho thấy đây là một công trình có quy mô lớn, vì chỉ có một bộ mái to, chắc khoẻ thì mới có thể chịu lực nổi những viên ngói có kích lớn như thế.

Nghi môn được xây dựng theo kiểu tứ trụ kình thiên, với bốn cột đá vững chãi chống lại trời cao. Bức tường đá sau Nghi môn có chức năng ngăn chặn tà khí và đón ánh gió thuận lợi.

Hãy đặt lịch tham quan ngay và tìm hiểu lịch sử qua Thành Cổ Xương Giang! Ứng dụng Traveloka là sự lựa chọn đáng cân nhắc để đặt vé máy bay nhanh chóng và chọn được lịch trình phù hợp với bản thân để có trải nghiệm tuyệt vời nhất khi ghé thăm Thành Cổ!

Xem thêm: